Από τις πιο συχνές παθήσεις που ταλαιπωρούν τους επαγγελματίες αρτοποιούς και ζαχαροπλάστες είναι και το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα, το οποίο περιλαμβάνει μουδιάσματα στα δάκτυλα και πόνο στον καρπό. Μια πάθηση που αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να σας οδηγήσει στο χειρουργείο!

Πολλές κατηγορίες επαγγελματιών, όπως οι χειριστές ηλεκτρονικών υπολογιστών και χειροκίνητων εργαλείων, ανάμεσά τους και πολλοί αρτοποιοί και ζαχαροπλάστες που καταπονούν καθημερινά τα χέρια τους, παραπονούνται συχνά για πόνους και μουδιάσματα, ειδικά στο ύψος των καρπών. Το πιο πιθανό, σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να πάσχουν από το Σύνδρομο του Καρπιαίου Σωλήνα, μια από τις πιο συχνά παρατηρούμενες επαγγελματικές ασθένειες.

Τι είναι και πώς προκαλείται

Το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα (ΣΚΣ) προκαλείται από πιεστικές διαταραχές του μέσου νεύρου του χεριού, κατά τη διέλευσή του μέσα από τον καρπιαίο σωλήνα. Για να κατανοήσετε καλύτερα το μηχανισμό του χεριού αλλά και την περιοχή που πλήττει το ΣΚΣ, παρατηρήστε στο σκίτσο 1 την ανατομία του ανθρώπινου χεριού στην περιοχή του καρπού και εντοπίστε το μέσο νεύρο, που διέρχεται μέσα από τον καρπιαίο σωλήνα.

Οι πιεστικές αυτές διαταραχές προκαλούνται από φλεγμονές των τενόντων που βρίσκονται μέσα στον καρπιαίο σωλήνα, οι οποίοι τραυματίζονται συνήθως από υπέρχρηση των καμπτήρων μυών. Η φλεγμονή προκαλεί στένωση του καρπιαίου σωλήνα, η οποία με τη σειρά της έχει ως αποτέλεσμα τη διαταραχή της αγωγιμότητας και τη λειτουργική βλάβη του ευαίσθητου μέσου νεύρου, λόγω της αυξημένης πίεσης που ασκείται σε αυτό.

Πρόκειται για μια από τις πιο συνηθισμένες επαγγελματικές ασθένειες όσων δουλεύουν σε εργαστήρια αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής, οι οποίοι καταπονούν καθημερινά τους καμπτήρες μυς του καρπού και των δακτύλων. Γενικά είναι μια πάθηση που απασχολεί όλες τις κατηγορίες επαγγελματιών που εκτελούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις του καρπού και των χεριών. Το ΣΚΣ περιλαμβάνεται μάλιστα στον κατάλογο των επαγγελματικών παθήσεων που έχει θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση (90/326/ΕΟΚ).

Αξίζει να σημειωθεί ότι πιο επιρρεπείς στο ΣΚΣ είναι όσοι έχουν ιστορικό τραυματισμού στον ώμο, τον αγκώνα ή τον αυχένα, καθώς και ασθενείς με αρθρίτιδα, ορμονικές διαταραχές, ρευματοειδείς παθήσεις, διαβήτη καθώς και γυναίκες κατά τη διάρκεια της κύησης. Γενικά οι γυναίκες δείχνουν να είναι πιο επιρρεπείς στο ΣΚΣ. Τέλος, οι πιο συνηθισμένες ηλικίες που εμφανίζεται το σύνδρομο είναι μεταξύ 30 και 60 ετών.

Τα συμπτώματα του ΣΚΣ

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με το ΣΚΣ αναπτύσσονται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Ο ασθενής θα πρέπει να είναι παρατηρητικός ώστε να καταλάβει έγκαιρα αν οι ενοχλήσεις που αισθάνεται στην περιοχή του χεριού είναι πιθανόν να σχετίζονται με την πάθηση, ώστε να απευθυνθεί στο γιατρό του. Έτσι, αρχικά υπάρχει πόνος στον καρπό που γίνεται αισθητός κατά τη διάρκεια της νύχτας ή και το πρωί με το ξύπνημα. Χαρακτηριστικά αναφέρονται:

 >  Mούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στον αντίχειρα και τα επόμενα δύο ή τρία δάχτυλα στο ένα ή και στα δύο χέρια.

 >  Μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στην παλάμη του χεριού.

 >  Πόνος που εκτείνεται στον αγκώνα.

 >  Πόνος στον καρπό ή στο χέρι, στο ένα ή και στα δύο άκρα.

 >  Προβλήματα στις λεπτές κινήσεις των δακτύλων στο ένα ή και στα δύο χέρια.

 >  Ατροφία των μυών του αντίχειρα και αίσθηση αδυναμίας που κάνει ακόμα και το πιάσιμο και τη μεταφορά μιας τσάντας δύσκολη.

 >  Η αίσθηση αδυναμίας μπορεί να απασχολεί το ένα ή και τα δύο χέρια. 

 >  Οι ενοχλήσεις αυτές γίνονται εντονότερες μετά από καταπόνηση του χεριού κατά τη διάρκεια χειρωνακτικής εργασίας και συχνά βελτιώνονται σε αρχικό στάδιο  με αλλαγή θέσης ή τίναγμα του χεριού.

 >  Σε προχωρημένο στάδιο, μπορεί να παρατηρηθεί σοβαρή απώλεια αίσθησης μέχρι και ατροφία της μυικής μάζας του αντίχειρα με ταυτόχρονη παράλυση και λειτουργική αδυναμία του άκρου.

Γενικά να έχετε κατά νου ότι κάθε πόνος και μυρμήγκιασμα στον καρπό μπορεί να σημαίνει ότι πάσχετε από το Σύνδρομο του Καρπιαίου Σωλήνα και θα πρέπει να σας κινητοποιήσει ώστε να κλείσετε ένα ραντεβού με το γιατρό σας. Παράλληλα, θα πρέπει να φροντίζετε να ξεκουράζετε τους καρπούς σας και να αποφεύγετε τις συνεχείς επαναλαμβανόμενες κινήσεις του καρπού που θα επιβαρύνουν περαιτέρω την κατάσταση.

Η διάγνωση

Η διάγνωση του Συνδρόμου πρέπει να γίνεται από ειδικό γιατρό ορθοπεδικό - νευρολόγο, ώστε να μπορέσει να αντιμετωπιστεί επιτυχώς. Η λήψη ιστορικού και η κλινική εξέταση είναι συνήθως αρκετές για να πραγματοποιηθεί διάγνωση. Ίσως βέβαια να χρειαστεί και ηλεκτρογράφημα. Έτσι, θα επιτευχθεί μια αντικειμενική αξιολόγηση του μεγέθους και της ακριβούς τοποθεσίας της πιθανής νευρικής βλάβης. Επιπλέον διαγνωστικές διαδικασίες, όπως ακτινογραφία ή μαγνητική τομογραφία, σπάνια κρίνονται απαραίτητες.

Μέθοδοι θεραπείας

Αρκετοί ασθενείς έχουν πολύ ελαφριά συμπτώματα και σπάνιες ενοχλήσεις παρόλο που σε κάποιο νευροφυσιολογικό έλεγχο έχουν προκύψει παθολογικά ευρήματα. Σε αρχικό στάδιο εφαρμόζονται συντηρητικές θεραπευτικές μέθοδοι και αλλαγές στις συνήθειες του ασθενούς που μπορεί να βελτιώσουν την κατάστασή του. Εάν τα συμπτώματα γίνουν εντονότερα και έχουν παρατεταμένη διάρκεια, η θεραπεία γίνεται μέσω χειρουργικής

επέμβασης, προκειμένου να αποφευχθούν μόνιμες και πιο σοβαρές βλάβες.

Η αποτελεσματικότερη συντηρητική μέθοδος είναι η χρήση ειδικού νάρθηκα ακινητοποίησης του καρπού. Ο νάρθηκας συνήθως φοριέται τη νύχτα και μπορεί να αφαιρεθεί κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επίσης συνιστάται να γίνουν κάποιες αλλαγές στα εργασιακά καθήκοντα και τις καθημερινές συνήθειες του ασθενούς ώστε να ξεκουράζονται και να αποσυμπιέζονται οι καρποί. Κάποια φάρμακα, όπως τα αντιφλεγμονώδη και οι εγχύσεις κορτιζονούχων σκευασμάτων κ.λπ. συνήθως ανακουφίζουν από τα συμπτώματα, ενώ η αποτελεσματικότητα άλλων μεθόδων όπως τα lasers, η ηλεκτροθεραπεία, ο βελονισμός και η ομοιoπαθητική δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένη.

Η φυσικοθεραπεία μπορεί να επισπεύσει την ανάρρωση ανακουφίζοντας από τα συμπτώματα και να μειώσει την πιθανότητα επανεμφάνισής τους. Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν θεραπευτικές μαλάξεις, κινητοποίηση των αρθρώσεων, ασκήσεις βελτίωσης της ελαστικότητας και της δύναμης των μυών του καρπού και των δακτύλων κ.ά. Τέλος, η χειρουργική αντιμετώπιση του ΣΚΣ συστήνεται σε περιπτώσεις όπου η συντηρητική θεραπεία δεν έχει φέρει αποτελέσματα.

Χειρουργική αντιμετώπιση 

Αν μετά την επίσκεψη στο γιατρό και τη λήψη της αγωγής που θα σας συστηθεί τα συμπτώματα επιμένουν, τότε είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί μια πιο ριζική αντιμετώπιση που να περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση έχει σαν στόχο τη μείωση της πίεσης που ασκείται στο μέσο νεύρο κατά τη διέλευσή του από τον καρπιαίο σωλήνα, μέσω της αύξησης του διαθέσιμου χώρου.   

Από τον ορθοπεδικό-χειρουργό Ευάγγελο Ρουμπεά

Επιμέλεια: Λία Παπαναστασίου

Από το τεύχος 109 (Ιούλιος-Αύγουστος 2014) του περιοδικού Α-Ζ.