Μετρά περισσότερους από δύο αιώνες ζωής και παρόλα αυτά διατηρεί τη δημοτικότητά του στα ύψη, ως το πιο αγαπημένο snack, στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Το sandwich προσφέρεται για όλες τις ώρες της ημέρας και αποτελεί την τέλεια ευκαιρία για άπειρες παραλλαγές, εξαιρετικά δημιουργικές και πρωτότυπες. Οι περισσότερες επιχειρήσεις Καφεστίασης στην Ελλάδα έχουν τουλάχιστον δύο επιλογές sandwich να φιγουράρουν στον κατάλογό τους. Ο λόγος είναι απλός: Τα sandwich αποτελούν την πιο εύκολη και ασφαλή λύση σνακ για κάθε επαγγελματία, αφού παρασκευάζονται γρήγορα, δεν χρειάζονται (τις περισσότερες φορές) θερμική επεξεργασία και αρέσουν σε όλους. Επιπλέον διατηρούν έναν διεθνή χαρακτήρα, αφού αποτελούν το ιδανικό πεδίο γευστικών πειραματισμών, με γεμίσεις που μπορούν να χαρακτηριστούν από έθνικ (τοπικά τυριά, ζαρζαβατικά και αλλαντικά) έως gourmet (ιδιαίτερων delicatessen προϊόντων, περίτεχνων σος κ.λπ.)

Από την Παλαιά Διαθήκη μέχρι τον... κόμη Sandwich

Φαγητό με τη μορφή sandwich συναντάμε για πρώτη φορά στο κεφάλαιο της Εξόδου της Παλαιάς Διαθήκης, και πιο συγκεκριμένα στην αναφορά που θέλει τους Ισραηλίτες να τρώνε το κρέας τους τοποθετημένο ανάμεσα σε άζυμες πίτες. Αργότερα το sandwich εμφανίζεται στο Μεσαίωνα και στους κύκλους της αριστοκρατίας, που αρέσκονταν να τρώνε το κρέας πάνω σε χοντρές φέτες ψωμιού, κάτι όπως το open sandwich δηλαδή. Μετά το 17ο αιώνα το ξαναβρίσκουμε στις ολλανδικές ταβέρνες. Εκεί τα μοσχαρήσια αλλαντικά (παραδοσιακά κρεμασμένα στις βιτρίνες) κόβονταν σε φέτες και σερβίρονταν πάνω σε ψωμί με βούτυρο – ένα snack που οι Ολλανδοί ονόμαζαν «μπρούετκι», δηλαδή «μικρό ψωμί». Το 18ο αιώνα το sandwich απέκτησε όνομα και άρχισε να διαδίδεται σε όλο τον κόσμο με μεγάλη ταχύτητα εξαιτίας της γνωστής ιστορίας με τον κόμη κόμης Τζον Μοντάγκου της περιοχής Sandwich της Αγγλίας (μανιώδης χαρτοπαίκτης που ζήτησε από τους υπηρέτες του να του βάλουν το κρέας ανάμεσα σε δύο φέτες ψωμί).

Το sandwich σήμερα

Πλέον συναντά κανείς sandwich σε πίτα, με δύο φέτες ψωμιού ή με μία (ανοιχτό sandwich), ενώ κάθε τύπος ψωμιού μπορεί να αποτελέσει τη βάση για ένα λαχταριστό αποτέλεσμα. Καλό θα ήταν να έχει όσο το δυνατόν λιγότερα υλικά, ενώ πολύ σημαντικό, επίσης, είναι το ψωμί να αλείφεται πάντα με βούτυρο ή με μια άλλη λιπαρή ουσία, ώστε να μην περνά η υγρασία από τα υπόλοιπα υλικά στο ψωμί.

Η θέση του στην ελληνική αγορά

Στην Ελλάδα τα sandwich είναι εδώ και πολλά χρόνια ιδιαίτερα αγαπητά σε όλες τις ηλικίες. Οι κωδικοί και οι διάφοροι συνδυασμοί είναι ατελείωτοι και εξαρτώνται πραγματικά από τη φαντασία του δημιουργού και τις προτιμήσεις του κοινού. Έτσι συναντάμε την πίτα με το γύρο ή αλλιώς «sandwich» –όπως σωστά το ονομάζουν στη Θεσσαλονίκη–, τα διάφορα μπουρίτος, τάκος, σάγκαρ, σαμπμαρίν, σουάρμα, χόγκι, χοτ ντογκ, χάμπουργκερ, πανίνι, μποφουλέτα, κροστίνι...

Το sandwich στον κόσμο

Σύμφωνα με συγκεκριμένη μελέτη για τα σάνουιτς, που διηνήργησε η αμερικανική εταιρεία Technomic, τα sandwich γίνονται πιο δημοφιλή από ποτέ, χάρη στις χαμηλές τιμές διάθεσής τους και τη μεγαλύτερη ποικιλία των γεμίσεων τους. Περισσότεροι τελικοί καταναλωτές αναφέρουν πως αγοράζουν sandwich εκτός σπιτιού σήμερα περισσότερες φορές σε σχέση με πριν από δύο χρόνια, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών. Ενώ η αγορά των ΗΠΑ για παράδειγμα, φαίνεται πως έχασε στο σύνολό της 4.500 εστιατόρια μέσα στο 2011, ο τομέας του sandwich μέτρησε 800 σημεία παραπάνω, αρχής γενομένης με την αλυσίδα Subway που εγκαινίασε 872 καινούργια μαγαζιά.

Οι τάσεις που κερδίζουν έδαφος διεθνώς

➤ Πρωτοστατεί η κλίση στις εθνικές κουζίνες, δηλαδή από ιταλικά sandwich μέχρι αραβικού τύπου πίτες, μέχρι ελληνικές και γενικότερα μεσογειακές προτάσεις, που αποτελούν την πιο hot τάση διεθνώς αυτή τη στιγμή.

➤ Τα sandwich με βάση το ψημένο τυρί συνεχίζουν να κερδίζουν έδαφος, και μάλιστα συγκεντρώνουν ολοένα και περισσότερες προτιμήσεις όταν τα κυρίως υλικά είναι gourmet.

➤ Τα specialty ψωμιά (π.χ. focaccia, ciabatta), τα pitas, τα wraps, τα ψωμάκια τύπου bun και αυτά που δεν περιέχουν γλουτένη αποτελούν το “όχημα” για την απόλυτη διαφοροποίηση.

➤ Μίνι sandwich ή/και wraps, που αποτελούν μικρότερες μερίδες και μπορεί να θεωρηθούν ως πιο υγιεινές με τη λογική των λιγότερων θερμίδων. Κι αυτή η “μόδα” δείχνει να κερδίζει έδαφος με γεωμετρική πρόοδο.   

Κείμενο: Αλεξάνδρα Παπαδημητρίου

Από το τεύχος 43 (ΙΟΥΛ-ΑΥΓ 2012) του περιοδικού Snack & Coffee