Γλώσσες

ΑΡΘΡΑ & ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

A  A  A +
Πίσω
Έρευνα του ΙΟΒΕ: Αλκοολούχα ποτά, προβλήματα & προοπτικές
Έρευνα του ΙΟΒΕ: Αλκοολούχα ποτά, προβλήματα & προοπτικές

Μια νέα μελέτη του ΙΟΒΕ εξετάζει τις επιπτώσεις από τη ραγδαία αύξηση της φορολογίας και την οικονομική κρίση στον ευρύτερο εγχώριο κλάδο των αλκοολούχων ποτών.

Σύμφωνα με τη μελέτη, η συνολική συνεισφορά του κλάδου των αλκοολούχων ποτών στην ελληνική οικονομία είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς ο κλάδος καταγράφει ισχυρές διασυνδέσεις με άλλους κλάδους της ελληνικής οικονομίας (χονδρικό και λιανικό εμπόριο, εστίαση/ ψυχαγωγία, διαφήμιση κ.ά.). Η εγχώρια προστιθέμενη αξία που συνδέεται με την καταναλωτική δαπάνη στα αλκοολούχα ποτά προσέγγισε το 2010 το 1,5 δισ. ευρώ.

Όπως τονίζει ο ΙΟΒΕ, ο κλάδος των αλκοολούχων ποτών έχει πληγεί έντονα τόσο από την ύφεση της ελληνικής οικονομίας, όσο και από τις διαδοχικές αυξήσεις του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης Οινοπνευματωδών Ποτών (ΕΦΚΟΠ) (κατά 125%) και του ΦΠΑ (από 19% σε 23%) τη διετία 2009-2010. Ως αποτέλεσμα, οι τιμές των αλκοολούχων ποτών αυξήθηκαν κατά 25% και οι πωλήσεις μειώθηκαν περισσότερο από 20% το 2010, ενώ η πτώση συνεχίστηκε με παρόμοια ένταση και το 2011. Το μερίδιο των αλκοολούχων ποτών επί του συνόλου των οινοπνευματωδών ποτών, υποχώρησε από 7% περίπου την περίοδο 2005-2008, σε 5% το 2010, καθώς η διαφορετική φορολογική αντιμετώπιση στις επιμέρους κατηγορίες οινοπνευματωδών ποτών ενίσχυσε τα κίνητρα για υποκατάσταση της κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών με άλλες κατηγορίες οινοπνευματωδών.

Αρνητικές επιπτώσεις

Η ραγδαία πτώση των πωλήσεων αλκοολούχων ποτών τη διετία 2009-2010 είχε ευρύτερες αρνητικές επιπτώσεις στο σύνολο της οικονομίας. Εκτιμάται ότι η μείωση της δαπάνης κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών το 2010, οδήγησε σε μείωση της προστιθέμενης αξίας στην ελληνική οικονομία κατά 387 εκ. ευρώ και σε απώλεια περίπου 10.000 θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, εφόσον διατηρηθεί το υφιστάμενο καθεστώς φορολόγησης, η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική της πορεία, φτάνοντας το 2014 τα 56 εκ. φιάλες.

Μια τέτοια εξέλιξη συνεπάγεται ότι το επίπεδο πωλήσεων το 2014 θα βρίσκεται στο 58% του επιπέδου πωλήσεων του 2005 και στο 63% του επιπέδου πωλήσεων του 2009. Συνολικά τα έσοδα του δημοσίου εκτιμάται ότι το 2014 θα είναι λιγότερα κατά 34 εκ. ευρώ, σε σύγκριση με το 2011, ενώ οι πρόσθετες απώλειες θέσεων εργασίας υπολογίζονται σε 2.500 στην τριετία 2012-2014.

Σενάρια ανάπτυξης

Στη μελέτη του ΙΟΒΕ εξετάζονται τα αποτελέσματα στην οικονομία από την υιοθέτηση ενός εναλλακτικού σεναρίου φορολογικής πολιτικής, σύμφωνα με το οποίο ο ΕΦΚΟΠ αποκλιμακώνεται βαθμιαία κατά 250 ευρώ/ 100 λίτρα αιθυλικής αλκοόλης ετησίως την περίοδο 2012-2014, καταλήγοντας σε επίπεδο υψηλότερο από το ισχύον τον Ιανουάριο 2010, αλλά και από τον αντίστοιχο μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών-μελών. Σε αυτό το σενάριο η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών αναμένεται να αναστρέψει την καθοδική της πορεία μέχρι το 2014, χωρίς όμως να ξεπεράσει το επίπεδο κατανάλωσης του 2010.

Η εξέλιξη αυτή, ωστόσο, θα οδηγήσει σε αύξηση των καθαρών δημοσίων εσόδων και θα βελτιώσει τις προοπτικές βιωσιμότητας των επιχειρήσεων του κλάδου και την απασχόληση σε σύγκριση με τη διατήρηση του υφιστάμενου καθεστώτος φορολόγησης.

Ο ρόλος του λαθρεμπορίου

Επιπρόσθετες θετικές επιδράσεις στα δημόσια έσοδα μπορεί να προέλθουν από τη σταδιακή συρρίκνωση του παράνομου εμπορίου. Για το 2010 εκτιμάται ότι η απώλεια φορολογικών εσόδων από τη μη καταβολή του ΕΦΚΟΠ σε ποτά που διακινήθηκαν παράνομα, προσεγγίζει τα 50 εκ. ευρώ (χωρίς να συμπεριλαμβάνεται το τσίπουρο). Η συρρίκνωση, έστω και κατά 10%, του παράνομου εμπορίου εκτιμάται ότι μπορεί να αποφέρει περίπου 21,7 εκ. ευρώ την περίοδο 2012-2014.

Σε συνδυασμό με την αποκλιμάκωση του φόρου επιβάλλεται να εφαρμοστούν πρόσθετα μέτρα, διοικητικού ή/και εποπτικού χαρακτήρα τα οποία θα διασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία της αγοράς αλκοολούχων ποτών, ενώ παράλληλα θα πρέπει να ενισχυθεί και η εταιρική κοινωνική ευθύνη απέναντι στις παθογένειες της αγοράς.

Προτάσεις για τον κλάδο

Εντατικοποίηση ελέγχων. Απαιτείται τόσο στα σύνορα, όσο και επιτόπια στην εγχώρια αγορά για συμπίεση του παράνομου εμπορίου, μαζί με τον παράλληλο συντονισμό των ελεγκτικών μηχανισμών.

Συνεισφορά επιχειρήσεων. Κατά κύριο λόγο στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (π.χ. χορηγία ειδικού εξοπλισμού στις ελεγκτικές αρχές για τον εντοπισμό παράνομα δακινούμενων φορτίων προϊόντων).

Ομάδα εργασίας. Η δημιουργία ενός τέτοιου task group θα πρέπει να έχει εξασφαλίσει τη συμμετοχή των αρμόδιων υπηρεσιών και των επιχειρήσεων του κλάδου για την καταπολέμηση της νοθείας/ λαθρεμπορίου οινοπνευματωδών ποτών.

Επανεξέταση στόχων. Αυτό περιλαμβάνει χρονοδιάγραμμα σύγκλισης των φορολογικών συντελεστών με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, όπως και τον επαναπροσδιορισμό της φορολογικής πολιτικής.

Κείμενο: Αλεξάνδρα Παπαδημητρίου

Από το τεύχος 41 (ΜΑΡ-ΑΠΡ 2012) του περιοδικού Snack & Coffee